Page 17 - Gujurly 2017

suratlandyrylýar. Birinji meýilnamada sag egnine el süpürgiji atylan ýaş oglanjygyň gelen
adamlaryň saçak başyna geçmezden ozal ellerini ýuwup bermegi, arassaçylygyň
nyşany hökmünde şekillendirilýär. Myratmergen Kuliýew Magtymguly Pyragynyň eli
tesbili Durdy şahyra garap, goşgy setirlerinde beýan edýän ajaýyp keşbini şahyranalyk
dünýäsinde çeper döredijilikli ýerine ýetirýär. Ýaş suratkeş goşgyda berilýän wakany,
eserde keşpleriň her biriniň sazlaşykly hereketiniň üsti bilen ruhy bitewilikde ýerine
ýetirmäge synanyşandygy aýdyň duýulýar. Merkeze gönükdirilen ünsde ähli zatdan
belentde durýan, Magtymguly şahyryň pähim-paýhasa ýugrulan tämiz ideýasynyň
döredijilik gymmatynyň beýikdigini aýtmak isleýär. Eserde düýäniň üstünde birnäçe ylmy
kitaplary haly horjunynyň içinde şekillendirilip, nar bilen üzüm şahajygynyň ýokarlygyna
çyrmyşyp gidýän görnüşi şol döwürde ylmyň-bilimiň ösendigi aýdyň görünýär. Toý-
dabarada ýaşuly zenenlarymyzyň ikinji gatda milli lybasda şekillendirilip, ösümlik nagşy
bilen haşamlanan gözenegiň aňyrsynda Meňli gyzyň joralary bilen Şahyra garap duran
pursady suratlandyrylýar. Suratkeş bu ýerde gelin-gyzlarymyzy märekeden ýokarky
bölekde görkezmegi, zenanlarymyzyň edep-ekramynyň belentde bolandygyny
eserinde wasp edýär. Eserde gök donly, başy selleli eli gyjakly sazandanyň keşbiniň
şekillendirilmegi suratkeş ussat şahyryň goşgularynyň häzirki döwürde hem aýdyp edip
aýdylýandygy manysynda beýan edýär. Bu eseriň reňk çözgüdi, çeper sazlaşygyň
özgertmesi bitewilikde jemlenýär. Umuman aýdanymyzda suratkeş Magtymguly
Pyragynyň pähim-paýhasa ýugrulan şahyrana dünýäsiniň beýikdigini, döredijilikli
eserinde doly derejede şöhlelendirýär.
Käkilik Hezretgulyýewanyň “Türkmen döredijiligi” atly eseri bäş bölekden ybarat
bolup uly küýzeler toplumyndan durýar. Küýzelerde türkmen gelin-gyzylarymyzyň
ýerine ýetirmeginde läleleriň, monjukatdylaryň janly keşbi emele gelýär. Syrçalanyp
ýerine ýetirilen küýzelerde milli nagyşlaryň dürli görnüşleri reňkleriň sazlaşygynda çeper
beýan edilýär.
Aýtäç Daşaýewanyň “Türkmen diş toýy” atly eserinde ussatlyk bilen ýerine ýetirilen
heýkeliň her bölegini bir ýere jemleseň bitewi kompazisiýa emele gelýär. Eserde ilkinji
dişi çykan kiçijik çaganyň töwereginde dik duran eli ak patyrakly türkmen zenanynyň,
pişme göterip we el çarpyp duran gyzyjagazlaryň, seçilen patyraklary köýnejiginde
gysymjyrap saklap duran oglanjygyň hem-de haýran galyp seredýän çagajygyň
şekilleri örän täsirli beýan edilýär. Ýaş suratkeş her bir şekili milli lybasda nagyşlaryň dürli
görnüşleri bilen bezäp, eseriň özboluşly aýratynlygyny reňk öwüşginleriniň sazlaşygynda
janlandyrýar.
Goblen sungatynda ýerine ýetirilen Gülşat Ýollyýewanyň “Küştçiler”,
Mähri Annamyradowanyň “Tizlik”, Zübeýda Sytdyhowanyň “Sport”, Jeren
Rahmanberdiýewanyň “Atly ýöriş” ýaly eserlerinde türkmen sportynyň çeperçilik waspy
aýdyň beýan edilýär.
Türkmenistanyň Döwlet çeperçilik akademiýasynyň Sergiler jaýynda görkezilen
“Gujurly ýaşlar” toparynyň döredijilik sergisinde döwrebap eserleriň täze öwüşginleri
emele geldi. Bu bolsa, ýaşlaryň çeken zähmetiniň çeperçilik gymmatyny ýüze çykardy.

Bilbil Çaryýewa,
Türkmenistanyň Döwlet çeperçilik akademiýasynyň
uly ylmy işgäri
Galkynyş
2017-nji ýylyň 20-nji dekabry

17