Page 15 - Gujurly 2017

Magtymgulynyň sag tarapyna jemlenen dürli ýaşdaky adamlaryň arasynda bäri çetde
itiň ýanynda oturan eli taýakly çopanyň, eli küştli ýaş ýigidiň, eli tüpeňli awçynyň, eli pilli
daýhanyň, eli dutarly sazandanyň keşpleri bolsa, türkmen halkynyň şol döwürde hem
çopançylyk, awçylyk, sport, daýhançylyk we saz sungaty bilen meşgullanandyklaryny
hem-de islendik kärdäki adamlaryň nusgawy şahyrlarymyzyň edebi mirasyna hormat
goýandyklaryny, beýik şahyryň döredijiligini söýendiklerini alamatlandyrýar. Olaryň
arka tarapynda şekillendirilen daragt bolsa, nesil daragty bolup, ol biziň neslimiziň
dowamat-dowam bolup gelýändigini suratlandyrýar. Daragtyň aňyrsynda ahal-teke
bedewiniň we onuň üstündäki erkek adamyň keşbi bolsa, türkmen halkynyň bedewe
bolan söýgüsini hem-de bedew türkmenleriň durmuşynda wajyp orny eýeländigini
açyp görkezýär.
Magtymgulynyň çep tarapynda toý tutup oturan adamynyň we onuň
töweregindäki myhmanlarynyň keşbine ser salanyňda, olaryň şahyry üns bilen
diňläp oturandyklaryny görýärsiň. Olaryň öňündäki näz-nygmatlar türkmenleriň milli
tagamlary bolup, olar biziň toýlarymyzyň bezegi hasaplanypdyr. Çünki, türkmenler
örän myhmansöýer halk bolupdyrlar. Olar “Myhman ataňdan uly” diýen atalar
sözünden ugur alyp, myhmana hezzet-hormat edipdirler. Şonuň üçin awtor taslamanyň
sýužetinde türkmen halkynyň ähli döwürlerde hem myhmansöýer bolandygyny belleýär.
Taslamada ýerde eli kündükli oturan ýaş ýigidiň keşbi hem her bir tomaşaçynyň ünsüni
özüne çekýär. Munda ýaş ýigit üns bilen kündügini elinde saklap, şahyryň goşgusyny
diňläp otyr. Ol ýaşulylaryň eline suw akydyp bermek üçin garaşyp otyr. Taslamadaky
bu epizod biziň ýaş nesillerimiziň ula hormat goýýandyklaryny aňladýar. Ýaş ýigidiň
arka tarapynda oturan ýaşulynyň elindäki hasasynda ýylanyň keşbi şekillendirilip,
ol Magtymgulynyň “Habar ber, şeýledir” atly goşgusyndaky: “Ol ýylandyr, aýagy
ýok towusýan” diýen setirleri bilen baglanşyklydyr. Hasanyň ýokarsynda günüň şekili
ýerleşdirilip, oňa degip duran ýylanyň kellesi aýa meňzeş edip şekillendirilipdir. Bu
bolsa, goşgudaky “Ol aý-gündür, biri-birinden aladyr” diýen setirleri bilen baglanşykly
döredilipdir. Taslamadaky adamlaryň arka tarapyndaky nagyşly binalaryň keşbiniň
üsti bilen awtor bilim ojagy bolan medresäni görkezmek isläpdir. Çünki, türkmen halky
ähli döwürde hem bilime, ylyma aýratyn ähmiýet beripdir. Binanyň ýokarsyndaky gyz
şahyryň söýen gyzy Meňli bolup, ol söýgüniň nyşany hökmünde suratlandyrylypdyr.
Binanyň ýokarsynda oturan gelinleriň keşbiniň üsti bilen awtor aýal-gyzlaryň hem
şahyryň goşgularyna goýan hormatyny aýtmakçy bolupdyr.
Taslamada binanyň gapysynyň ýokarsynda asylgy duran kapasanyň içindäki
guş simwoliki keşp bolup, ol şahyryň goşgularynda beýan etmegine görä, “guş-jan,
ten-kapasa” hasaplanypdyr. Taslamanyň merkezindäki eli golýazmaly oglanjygyň
keşbinde beýik şahyr Magtymgulynyň edebi mirasynyň häzirki döwürde-de uly söýgi
bilen öwrenilip gelinýändigini görkezýär.
Umuman talyp Kulyýew Myratmergeniň bu taslama işinde durmuş filosofiýasy
ýatandyr. Onuň sýužetiniň akgynly berilmegi, onda durmuş wakalarynyň
aýratynlyklarynyň açylyp görkezilmegi, bilime-ylyma ähmiýet berilmegi aýratyn
bellärliklidir. Şonuň üçin bu nakgaş eseri biziň ýaşlarymyzy watansöýüjilik, ynsanperwerlik
ruhunda terbiýelemekde, ylyma we bilime höwesini artdyrmakda, edebi mirasymyza
söýgi döretmekde ähmiýeti uludyr.

Orazgözel Utamyşewa,
Türkmenistanyň Döwlet çeperçilik akademiýasynyň
Jemgyýeti öwreniş ylymlary kafedrasynyň uly mugallymy

15