Page 213 - Gujurly Ýaşlar 2023
P. 213
nagyşsyz, tekiz we goşmaça göwrümli dizaýnyň ergonomikanyň prinsipiniň
relýefli, haşamlar bilen bezelen hem-de has düşünjelerinden başlap tä bezeg şaýlaryny
çylşyrymlylary – fakturaly gobelenleri görmek ýasamakda peýdalanýan hemme usullaryny:
bolar. Bir wagtda birnäçe tehniki usullary guýmak, galyplamak, kümüş sapaklary işmek,
ulanylan gobelenleriň daşky sypaty owadan altyn çaýmak, eseriň böleklerini düzmek,
bolýarlar. Gobelenler, köplenç, bejergi we kebşirlemek, seplemek, haşamlamak
örmegiň nepisligini, guramanyň, ýagny işlerinde ýokary ussatlyk derejesine
applikasiýanyň kömegi bilen döredilýän, ýetdiler. Halypa zergär mugallymlarynyň
gyralary hemişe milli häsiýetli bejergi we şägirtleriniň şaý-sep toplumlary, gursak
seçek örülip, bezemen görünýärler. Olardan şaýlary, gülýakalary, sowgatlyk önümleriniň
Gunça Hudaýberdiýewanyň “Bereketli taslamalarynda täze döwür äheňli nagyşlaryň
bugdaýým” halysy, Sähragül Peşşyýewanyň şekilleri Berkarar döwletimiziň Bitaraplyk
“Dessandan bir peri”, Nurana Abaýewanyň baýramçylygyna bagyşlanýar. Sergide zergär
“Güyz” gobelenleri, uýalar Şirin, Şeker talybyň Eziz Rozymuradowiň “Asudalygyň
Guwanjowalaryň “Altyn zamany”, Çynar waspy”, Altynjemal Rejepnurowanyň
Daşgynowanyň “Gülle Watanym”, Ogulnabat “Sekizgoçak”, Ahmet Annamyradowyň
Kalaýewanyň “Keýigokara” atly döreden “Düýşümdäki arzuw”, Babajan Begatowyň
eserlerini bellemek gerek. Eser taýýarlamakda “Nagmalar,” Didar Hallyýewiň “Parahatlyk
çeperçilik ýolbaşçylyk eden mugallymlar mukamy”, Mähri Hojaýewanyň “Belent”
Mergen Berdyýew, Oguljennet Mollaýewa, eserlerinde kümüş, altyn metallaryň häsiýeti,
Annabibi Islamowa hünär ussatlygyny haşam diliniň aýratynlyklary, milli nagyş
görkezýärler. nusgalarynyň owadanlygy aýdyň ýüze
Halkynyň gadymy mirasynyň bölegi çykýar. Türkmenistanyň Döwlet çeperçilik
zergärçilik, ýagny çeper metaly taýýarlanyş akademiýasynda zergärçilik hünäri boýunça
önümçiligi bolup, onda gymmat bahaly okaýan talyplaryň mugallymlary Nurýagdy
metallar bilen işleýän ussa zergärler diňe Mürrikow, Aýjemal Çaryýewa, Şirin Gylyjowa,
şaý-sep ýasaman, beýleki metal önümlerini Ogulgerek Myradowa halypalaryň şägirtlik
hem ýasap başarypdyrlar: gap-gaçlary ýörelgesiniň netijesinde çepeçilik sergilerinde
hem-de kiçi göwrümli torewtika önümleri zehinli talyplaryň hünär ussatlygynyň
– sowgatlyk bezeg ýadygärlikleri, söweş ösýändigini gazanýarlar.
eşikleri we gurallary, at şaýlary, türkmen Taryhy wagtlarynda arheologiýa
zenanlarynyň milli lybaslarynyň şaýlary ylmy bilen baglanyşykly keramika ösen
sungatynyň nusgawy eserleri bolýar. medeniýetiniň esasy alamatlaryny kesgitläp,
Asyrlar boýy nesilden-nesle geçip gelýän onuň çeperçilik däpleriniň iňňäň kämilligini,
hünär zergärleriň erjellikli irginsiz zähmeti köp ugurlylygyny, ýaşaýyş durmuşynda
bilen kämilleşen çeperçilik usullarynyň olaryň ornunyň ähmiýetlidigini görkezipdir.
tehnikasyny öwretmek birwagtda halypa, Türkmenistanyň Jeýtun medeniýetinden
mugallym we ussanyň wezipesi bolup durýar. başlap çeperçilik keramikasynyň ilkinji gözel
Miras sungatynyň çeper usul tilsimleriniň nusgalary dini talaplary kanagatlandyrýan
we şaýlaryň görnüşleriniň peýdalanmagyny gap-gaçlarda täsin bezegler ýüze çykyp
dowam etmek bilen, döwrebap täzeçillik milli başlaýarlar. Irki orta asyr döwürleriniň
zergärçiliginde özboluşly sazlaşygy emele bir topar arheologik keramikasynyň dürli
getirýär. Häzirki döwürde gurallaryň sanynyň nagyşlaryny binagärlik ýadygärliklеriniň,
has köpelmegi zergärçilik önümleriniň hilini, halylaryň, matalaryň, eşikleriň bejergileriniň
işiniň nepisligini artdyrdy, köplenç, hakyk, bezegleri kämilleşip, tehniki usullary
pöwrize we başga reňkli daşlar döwrebap giňäp, olar arassa görnüşinde nesilden-
şaýlarynyň ýüzüni bezeýärler. nesle geçip, şu güne çenli ýetip geldiler.
Türkmenistan Döwlet çeperçilik Türkmenistanyň çeperçilik akademiýasynyň
akademiýasynyň halypa zergär mugallymlary keramika bölüminiň halypa suratkeşleriniň
213
